Handel zagraniczny narzuca na sprzedawcę towarów obowiązek dopilnowania, aby wszystkie formalności z nim związane zostały spełnione. Sprzedaż w obrębie Unii Europejskiej wiąże się z mniejszą ilością formalności niż w przypadku handlu z krajami spoza UE. Istotną różnicę stanowi brak granic celnych pomiędzy krajami członkowskimi, a co za tym idzie sprzedawane towary nie podlegają kontrolom ani cłom.
Ważną kwestię stanowi rozliczanie podatku od towarów i usług, różni się ono w zależności od tego kto jest nabywcą towarów. W przypadku dokonywania transakcji z osobami fizycznymi, mowa jest o wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość – WSTO, natomiast sprzedaż na rzecz przedsiębiorców stanowi wewnątrzwspólnotową dostawę towarów – WDT.
W przypadku świadczenia usług transgranicznych, konieczne jest ustalenie miejsca świadczenia usług, gdyż od tego zależy w którym kraju zostanie opłacony podatek.
Rejestracja jako podatnik VAT-UE
Rejestracja jako podatnik VAT-UE jest obowiązkowa, aby móc dokonywać wewnątrzwspólnotowych transakcji. Obowiązek ten dotyczy zarówno podatników czynnych, jak i zwolnionych. Rejestracji należy dokonać przed planowanym rozpoczęciem transakcji wewnątrzwspólnotowych i od tego momentu na potrzeby ich rozliczania, podatnik ma obowiązek posługiwania się numerem NIP poprzedzonym kodem PL.
WDT – definicja
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów to wywóz towarów z terytorium Polski do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Aby dostawa mogła zostać uznana za WDT muszą zostać spełnione określone warunki:
- sprzedawca jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT-UE
- sprzedawca dysponuje dowodami potwierdzającymi wywóz towaru z Polski i dostarczenie go do nabywcy w innym państwie niż Polska, należącym do UE,
- nabywca jest podatnikiem VAT w państwie członkowskim innym niż Polska,
- lub nabywca jest osobą prawną niebędącą podatnikiem VAT, zidentyfikowaną na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terenie innego niż Polska państwa członkowskiego – w takiej sytuacji, nabywca powinien posiadać numer VAT-UE nadany przez inny kraj niż Polska.
Rozliczanie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
Transakcje realizowane między przedsiębiorcami z różnych krajów członkowskich UE podlegają opodatkowaniu w kraju nabywcy. Sprzedawca, w tej sytuacji, stosuje stawkę VAT równą 0% lub zwolnienie z prawem do odliczenia podatku naliczonego.
Zastosowanie stawki 0% WDT możliwe jest gdy:
- dostawa towaru została dokonana na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy,
- przed upływem terminu złożenia rozliczenia podatkowego za dany okres rozliczeniowy, sprzedawca posiada dowody na wywóz towarów z terytorium kraju i dostarczenie ich do nabywcy,
- sprzedawca składając JPK, w którym została wykazana transakcja WDT, jest zarejestrowany jako podatnik VAT-UE.
Wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług – określanie miejsca i rozliczanie
Wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług to sprzedaż usług przez polskiego podatnika, na rzecz przedsiębiorcy posiadającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, lub zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, innego niż Polska.
Świadczenie usług na rzecz kontrahenta z Unii Europejskiej nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Miejsce świadczenia usług stanowi kraj nabywcy, więc tam właśnie nabywca opłaci VAT.
Wyróżnia się jednak wyjątki od tej reguły, do których należą:
- usługi związane z nieruchomościami,
- transport pasażerów,
- transport towaru na rzecz polskiego przedsiębiorcy,
- wstęp na imprezy kulturalne, sportowe, naukowe itp.,
- usługi restauracyjne i cateringowe,
- krótkoterminowy wynajem środków transportu,
- usługi turystyczne.
Należy pamiętać, że miejsce faktycznego wykonania usługi nie musi być miejscem świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o VAT.
W celu udokumentowania wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług należy wystawić fakturę bez VAT ze stawką NP (nie podlega) z adnotacją „odwrotne obciążenie”, wtedy to nabywca staje się podatnikiem i na nim ciąży obowiązek rozliczenia podatku
Faktura wystawiana dla wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług powinna więc zawierać:
- numer VAT-UE sprzedawcy
- numer VAT-UE nabywcy usług
- adnotację „odwrotne obciążenie”
Nie zawiera natomiast:
- stawki i kwoty podatku
- wartości sprzedaży netto
Weryfikacja nabywcy
Aby móc zastosować preferencyjną stawkę VAT 0% WDT dla dokonywanej transakcji, sprzedawca musi mieć pewność, że nabywca jest podatnikiem zarejestrowanym jako prowadzący handel w obrębie Unii Europejskiej. Do tego celu służy wyszukiwarka VIES (system wymiany informacji o VAT) podająca informacje czy wyszukiwany numer VAT-UE istnieje (jest aktywny) czy też nie istnieje (numer nieaktywny).
Również w przypadku świadczenia usług dla unijnych kontrahentów konieczna jest weryfikacja nabywcy. Jeśli okaże się on nie być podatnikiem VAT-UE, to wykonane usługi będą opodatkowane w Polsce.
Obowiązek podatkowy
Obowiązek podatkowy w przypadku WDT powstaje w momencie wystawienia faktury, którą to należy wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana dostawa.
W przypadku prowadzenia dostaw towarów o charakterze ciągłym, trwającym dłużej niż miesiąc, obowiązek podatkowy mija na koniec miesiąca, aż do zakończenia wykonywania dostaw.
W przypadku świadczenia usług na rzecz kontrahentów z UE, obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania usługi. Jeśli przed wykonaniem usługi sprzedawca otrzymał część lub całość zapłaty, to z chwilą jej wpływu powstał obowiązek podatkowy.
Informacja podsumowująca VAT-UE
Jeśli podatnik dokonuje transakcji wewnątrzwspólnotowych, zobowiązany jest do złożenia informacji VAT-UE, w której to wykazuje transakcje:
- WDT – sprzedaży towarów kontrahentom z państw członkowskich,
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów od przedsiębiorców z UE,
- świadczenie usług na rzecz kontrahentów z Unii Europejskiej, opodatkowanych w kraju siedziby nabywcy.
W informacji podsumowującej nie wykazuje się nabycia usług od sprzedawców z UE.
Podatnik, rzeczoną informację, zobowiązany jest składać za okresy miesięczne, niezależnie czy rozlicza VAT miesięcznie czy kwartalnie. Informację VAT-UE należy złożyć w formie elektronicznej, do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy
