Podatek od towarów i usług, a więc po prostu VAT, stanowi najważniejszy dochód budżetu państwa, bezpośrednio wpływający na kondycję finansów publicznych – z tego względu, organy skarbowe przykładają dużą wagę do prawidłowości naliczania oraz regulowania tego podatku. Przedsiębiorcy, którzy niewłaściwie wywiązują się z tych obowiązków, mogą spodziewać się kontroli z Urzędu Skarbowego, której skutki bywają bardzo dotkliwe. Jednym z rozwiązań służących bieżącemu badaniu przez fiskus, czy wszystkie należności z tytułu podatku od towarów i usług zostały pokryte, jest Jednolity Plik Kontrolny VAT (JPK).
JPK – najważniejsze informacje
Jednolity Plik Kontrolny VAT to dokument zawierający zestawienie wszystkich transakcji, których stroną jest przedsiębiorca. Należy przesyłać go na bieżąco, w terminach ściśle ustalonych przez prawo, do właściwego Urzędu Skarbowego. W związku z tym, cel wprowadzenia Jednolitego Pliku Kontrolnego jest oczywisty – służy podniesieniu efektywności ściągania VAT-u.
Dzięki zastosowaniu specjalnych rozwiązań informatycznych, Ministerstwo Finansów może na bieżąco sprawdzać poprawność danych zamieszczonych w plikach JPK, a w razie wykrycia nieprawidłowości, szybko skierować odpowiednią kontrolę, która ma na celu dokładne wyjaśnienie wszystkich niejasności. Mechanizm ten jest bardzo prosty – w przypadku, gdy okaże się, że wydatek zaksięgowany w firmie nie pokrywa się z odpowiedną sprzedażą u jej kontrahenta, można spodziewać się, że doszło do jakichś nieprawidłowości.
Obowiązek składania JPK
Aby system, którego podstawą jest istnienie Jednolitego Pliku Kontrolnego VAT, mógł odpowiednio działać, obowiązkiem składania tego dokumentu musi zostać obciążona jak najszersza kategoria podmiotów. Biorąc zaś pod uwagę, że aktualnie tylko w niewielkiej ilości przypadków, księgowość może być prowadzona w sposób tradycyjny, obowiązek wysyłki JPK obejmuje de facto wszystkich czynnych podatników podatku od towarów i usług. Warto pamiętać, że obecny stan prawny jest wynikiem pewnej ewolucji – pierwotnie do przesyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego byli zobowiązani tylko najwięksi przedsiębiorcy.
Każdy dokument JPK składa się z trzech części: nagłówkowej, merytorycznej oraz kontrolnej. Służą one odpowiednio do prawidłowego określenia podmiotu składającego JPK, wskazania wszelkich zdarzeń gospodarczych mających znaczenie dla jego treści oraz weryfikacji prawidłowości informacji zawartych w dokumencie. Do pliku JPK należy także dołączyć szereg załączników. W tym kontekście warto wspomnieć, że od 1 października 2021 roku weszły w życie zmiany, dzięki którym podatnik nie musi już przesyłać, wraz z Jednolitym Plikiem Kontrolnym, wniosku do ulgi za złe długi, o zwrot VAT-u oraz przyspieszenie terminu zwrotu tego podatku. Nie zmienia to jednak faktu, że rozbudowana struktura Jednolitego Pliku Kontrolnego oraz jej ciągłe zmiany, zdecydowanie nie ułatwiają funkcjonowania przedsiębiorcom, w tym wspierających ich pracę księgowym.
